Skwer Zielone Ogródki im. Zbigniewa Zakrzewskiego znajduje się u zbiegu ulic Strzeleckiej, Zielonej i Długiej. Jest najstarszym poznańskim zieleńcem miejskim, wytyczony został w 1840 roku, a miejski park zaprowadzono tutaj w 1870 roku. W 1881 roku wśród jego krętych alejek powstała pierwsza – nieistniejąca obecnie – fontanna ufundowana przez poznańskiego cieślę Stübera. Znajdowała się ona obok sali gimnastycznej, przed którą stał pomnik Friedricha Ludwiga Jahna.

Popiersie Friedricha Ludwiga Jahna ufundowane zostało w 1885 roku z okazji 25-lecia poznańskiego koła Männer-Turn-Verein (Męskiego Związku Gimnastycznego). Stanęło przed wejściem do hali sportowej przy Zielonych Ogródkach. Cynowy odlew popiersia Jahna wykonany został przez poznańskiego artystę Benna Sametzkiego. Cokół pomnika stanowiła granitowa kolumna z czarnym orłem ufundowana przez poznańskiego przedsiębiorcę budowlanego, kupca i przemysłowca – Antoniego Krzyżanowskiego. Jako że Jahn popierał politykę Bismarcka, jego pomnik został zniszczony po opanowaniu Poznania przez Polaków.

Pisząc o Zielonych Ogródków w okresie międzywojennym, muszę oddać głos profesorowi Zbigniewowi Zakrzewskiemu, który od 2008 roku jest patronem tego skweru.

Dalszą część południowej strony ulicy Zielonej wypełniają poczciwe, z dziecięcych zabaw dobrze mi znane Zielone Ogródki. Był to dawniej jeden z nielicznych terenów rekreacyjnych w śródmieściu. Ogródki powstały w końcu zeszłego stulecia. Były miejscem wytchnienia dla zamieszkujących tę okolicę rencistów i w ogóle osób starszych oraz terenem wesołych igraszek najmłodszego pokolenia. Jesienią 1938 roku dokonano na obszarze Zielonych Ogródków pewnych ulepszeń. Poszerzono basen, w pobliżu nie istniejącej dziś sali gimnastycznej Stelli zrobiono specjalne podwyższenie dla dzieci, cały ogród otoczono żywopłotem i urozmaicono świeżo posadzonymi topolami.

Oryginalny drzewostan przetrzebiony został podczas mroźnych zim 1939 i 1940 roku, a ocalałe drzewa zniszczone zostały w trakcie obstrzału artyleryjskiego, podczas walk o Poznań w 1945 roku.

Smutny, zapuszczony skwer przebudowany został na początku XXI wieku, a 19 grudnia 2008 roku otrzymał imię Zbigniewa Zakrzewskiego, ekonomisty związanego z Poznaniem, autora najlepszych spacerowników po XX-wiecznym Poznaniu. Na uporządkowanym skwerze zbudowana została oryginalna fontanna, przedstawiająca zadbanego i dobrze odżywionego mieszkańca miasta z parasolem (tzw. profesora), a także tańczącą dziewczynkę oraz chłopca psa, z niepokojem wyczekujących deszczu. Autorem rzeźb nawiązujących do zagrożeń ekologicznych XXI wieku był Norbert Sarnecki, projektant pobliskiego Nie-pomnika.

W 2010 urządzenia fontanny zostały uszkodzone (zalane) w wyniku przejścia przez Poznań fali powodziowej. Przerwa w ich funkcjonowaniu trwała jednak tylko kilka miesięcy i w upalne dni dzieci i dorośli znów mogą chłodzić się wodą czy mgiełką rozpryskującą się wokół fontanny.

Paweł Cieliczko

Bibliografia:

• Paweł Cieliczko, Zielone Ogródki [w:] Poznański przewodnik literacki, red. P. Cieliczko i J. Roszak, Poznań 2013, s. 399.

• Waldemar Karolczak, Parki publiczne, skwery i promenady dawnego Poznania, „Kronika Miasta Poznania” 1993, nr 3-4, s. 42 i nast. 

• W. Molik, Poznańskie pomniki w XIX i na początku XX wieku, „Kronika Miasta Poznania” 2001, nr 2, s. 7-40.

• Zbigniew Zakrzewski, Ulicami mojego Poznania. Przechadzki z lat 1918-1939, Poznań 1985, s. 77.