Pomniki Poznania

Pomniki Poznania

Pomnik Friedricha Shillera

Z okazji przypadającej w 1905 roku 100. rocznicy śmierci niemieckiego poety romantycznego Friedricha Schillera zawiązał się w Poznaniu komitet, którego celem było upamiętnienie tego jubileuszu. Efektem zbiórki funduszy, prowadzonej przy okazji organizowanych imprez kulturalnych, było zgromadzenie środków na upamiętnienie niemieckiego romantyka. Przebieg akcji i jej efekty szczegółowo opisał, osobiście w nią zaangażowany, Arthur Kronthal:

 

Ustawione w parku Schillera [ob. Marcinkowskiego] ponadnaturalnej wielkości popiersie [Friedricha] Schillera jest podarunkiem komitetu powstałego w marcu 1905 roku z inicjatywy ówczesnego rektora Akademii Poznańskiej, prof. Dra [Eugena] Kühnemanna, pod przewodnictwem nadburmistrza [Ernsta] Wilmsa, w celu zorganizowania uroczystych obchodów stuletniej rocznicy śmierci poety. Na uroczystości te składały się także: wykonanie Lisztowskiej kompozycji do wiersza An die Künstler i muzyki skomponowanej przez [Carla Josepha] Brambacha do wiersza Nänie, specjalne przedstawienie w Teatrze Miejskim oraz komers.  

 

Koszty uroczystości pokryte zostały ze sprzedaży biletów wstępu i dobrowolnych datków, co przyniosło nadwyżkę 2 tys. marek. Z tego 900 marek przeznaczono na popiersie Schillera, które wykonał rzeźbiarz Strassberger-Reinickendorf według oryginału [Johanna Heinricha von] Danneckera z biblioteki w Weimarze. Popiersie przeznaczone było pierwotnie do auli Akademii Królewskiej, później jednak komitet podarował je gminie miejskiej Poznania. Pozostająca wciąż nadwyżka przekazana została gminie miejskiej do wykorzystania w celach upiększenia miasta. W związku z tym wykonano czekającą jeszcze na roślinność pergolę stanowiącą tło popiersia oraz postument z piaskowca z [kamieniołomu] Cotta [w Saksonii]. Ustawienie popiersia Schillera w parku nastąpiło latem 1907 roku.   

 

Umieszczenie popiersia Schillera w parku jego imienia nie było jedynym sposobem upamiętnienia niemieckiego poety w Poznaniu. Gdy w 1910 roku dobiegała końca budowa Nowego Teatru Miejskiego [obecnie Teatr Wielki], w tympanonie portyku wieńczącego budynek umieszczone zostały piękne słowa tego romantyka:

 

Godność ludzka jest w waszych rękach; strzeżcie jej!

Z wami upada, z wami się podnosi!

 

Popiersie Schillera uniknęło dekapitacji w nocy z 3 na 4 kwietnia 1919 roku, kiedy w Poznaniu strącane były postaci z pruskich pomników. Głowa niemieckiego poety stała się jednak celem dla ćwiczeń celności dla chłopców, wkrótce straciła nos, a kilka dni później została zrzucona z postumentu i wylądowała w parkowym rowie. Kilka lat później na postumencie i w miejscu opuszczonym przez Schillera pojawił się polski poeta romantyczny – Juliusz Słowacki.

 

Paweł Cieliczko

 

 

Bibliografia:

  • Arthur Kronthal, Poznań oczami Prusaka wzorowego, Poznań 2009, s. 153-155.

  • Witold Molik, Poznańskie pomniki w XIX i na początku XX wieku, „Kronika Miasta Poznania” 2001, nr 2, s. 7-40.

  • Janisław Osięgłowski, W dawnym Poznaniu, Gniezno-Poznań 2005.