Dowództwo główne Powstania Wielkopolskiego mieściło się w Hotelu Royal od wybuchu powstania aż do przejęcia dowództwa przez Józefa Dowbora-Muśnickiego. Z tym miejscem wiąże się więc okres działalności Stanisława Taczaka, któremu kierowanie powstaniem powierzyła Naczelna Rada Ludowa i który stworzył tutaj sztab generalny Armii Wielkopolskiej. Taczak ustabilizował fronty, samorzutnie powstające oddziały zorganizował w dziewięć okręgów, a przede wszystkim utrzymał wyzwolone tereny.

Lokalizacja Tablica znajduje się na frontowej ścianie kamienicy przy ul. Święty Marcin 71, na prawo od bramy wejściowej. Dowództwo powstania mieściło się w gościnnych pokojach Hotelu Royal, który do dziś funkcjonuje w tym budynku.

Inskrypcja

TU W DAWNYM

HOTELU ROYAL

MIEŚCIŁO SIĘ W DNIACH

28.12.1918 R – 18.1.1919 R

DOWÓDZTWO GŁÓWNE

POWSTANIA WIELKOPOLSKIEGO

TABLICĘ UFUNDOWAŁO

SPOŁECZEŃSTWO M. POZNANIA

W 60-TĄ ROCZNICĘ WYBUCHU POWSTANIA

GRUDZIEŃ 1978

WYKONAŁ Z. M. POMET

• Projektant Marian Banasiewicz

• Materiał metalowa płyta odlana z brązu

• Odsłonięcie 1 lutego 1979

Obecna tablica to metalowa płyta o nieco pofalowanej powierzchni, nawiązująca do łopoczącego na wietrze sztandaru. Napis inskrypcyjny wyodrębniony jest dwoma poziomymi liniami, od góry i dołu. Pod nim, po prawej stronie, znajduje się stylizowany krzyż powstańczy, a obok – napisana mniejszą czcionką – informacja o fundatorach tablicy. Podobną czcionką, ale pionowo, wpisane jest nazwisko projektanta tablicy.

Pierwotna tablica, z 1929 roku, znajdowała się w tym samym miejscu ‒ zniszczona została przez Niemców po zajęciu Poznania w 1939 roku. W akcie erekcyjnym zapisano, że wykonał ją Antoni Tyrała z Poznania, koszty pokryto ze składek publicznych, a wmurowana została w budynek przy ul. Święty Marcin (noszący wówczas numer 38), aby upamiętnić obywatelski czyn Leokadii ze Smoleńskich Świtalskiej, która bezinteresownie oddała 23 pokoje z urządzeniem na pomieszczenia Dowództwa Głównego. Umieszczona na poprzedniej tablicy inskrypcja brzmiała:

W DOMU TYM

W CZASIE OD 28 XII 1918 DO 18 I 1919

W OKRESIE NAJGORĘTSZYCH WALK

O WOLNOŚĆ WIELKOPOLSKI

MIEŚCIŁO SIĘ DOWÓDZTWO GŁÓWNE

NACZELNE WŁADZE

WOJSK POWSTAŃCZYCH

Paweł Cieliczko

Bibliografia:

• Miejsca pamięci Powstania Wielkopolskiego, oprac. Paweł Anders, Poznań 2010, s. 146.

• Jarosław Mulczyński, Historia pisana na murach. Tablice pamiątkowe w Poznaniu po 1945 roku, „Kronika Miasta Poznania” 2001, nr 2, s. 270.

• Bogusław Polak, Dowództwo Główne Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 (28.12.1918 ‒ 15.01.1919), „Kronika Miasta Poznania” 1989, nr 4, s. 54.

• Zbysław Wojtkowiak, Napisy pamiątkowe miasta Poznania. Nowożytne tablice zewnętrzne (połowa XIX – początek XXI wieku), Poznań 2004, s. 59.

• Wydarzenia w Poznaniu w roku 1978 ‒ część druga, „Kronika Miasta Poznania” 1979, nr 1, s. 136.