Rady Robotnicze i Żołnierskie nieodparcie kojarzą się z rewolucją październikową w Rosji. Powstawały one jednak masowo przede wszystkim na terenach państwa niemieckiego, gdyż po zakończeniu działań wojennych w miastach pojawiły się miliony żołnierzy, którzy wrócili z frontów. Jesienią 1918 roku rady te przejęły władzę w większości miast Rzeszy Niemieckiej, robotnicy i żołnierze odrzucili bowiem władzę cesarza, który przegrał wojnę. W pamięci poznaniaków zapisały się bardzo dobrze, bo rozbiły dotychczasowy aparat władzy, a wkrótce potem przejęte zostały przez Polaków, którzy dzięki temu mogli dobrze przygotować się do powstania.

Lokalizacja Frontmachu Collegium Maius UAM przy ul. Fredry 10 (na prawo od wejścia głównego). Budynek ten wzniesiony został w latach 1908-1910 i do 1918 roku funkcjonował jako siedziba Komisji Kolonizacyjnej, która zajmowała się wykupowaniem ziemi z rąk polskiej szlachty oraz chłopów i przekazywaniem jej niemieckim osadnikom.

Inskrypcja

W TYM BUDYNKU MIEŚCIŁY SIĘ

OD 11 XI 1918 DO 11 I 1919

BIURA WYDZIAŁU WYKONAWCZEGO

POZNAŃSKIEJ RADY ROBOTNIKÓW I ŻOŁNIERZY

DZIAŁALNOŚĆ RAD PRZYCZYNIŁA SIĘ DO ROZPADU

APARATU PAŃSTWOWEGO ZABORCY,

DAŁA POCZĄTEK PROCESOM REPOLONIZACYJNYM

I WYWARŁA DUŻY WPŁYW

NA WZROST DĄŻEŃ WYZWOLEŃCZYCH

POLAKÓW NA ZIEMIACH POZNAŃSKIEGO

WMUROWANO 11 XI 1988

• Projektant Stanisław Mystek

• Materiał metalowa płyta odlana z brązu

• Odsłonięcie 11 listopada 1988

Tablica uformowana jest na kształt pofałdowanego płótna, na którym umieszczone zostały wyraźne słowa zapisane majuskułą. Informacyjna część inskrypcji zapisana jest dużymi literami, pozostała – wyjaśniająca istotę działalności rad oraz ich znaczenie dla odzyskania niepodległości – czcionką znacznie mniejszą. Treść napisu stanowi próbę symbolicznego powiązania tradycji ruchu robotniczego, z którego wywodziły swoje początki komunistyczne władze, z odzyskaniem niepodległości przez Polskę w 1918 roku.

Odsłonięcia tablicy ‒ w 70. rocznicę odzyskania niepodległości, czyli 11 listopada 1988 roku ‒ dokonał dowódca Garnizonu Poznańskiego generał brygady-pilot Michał Polech, przy udziale weteranów Powstania Wielkopolskiego: Michała Lorkiewicza oraz Witolda Sękowskiego.

Paweł Cieliczko

Bibliografia:

• Miejsca pamięci Powstania Wielkopolskiego, oprac. Paweł Anders, Poznań 2010, s. 145-146.

• Jarosław Mulczyński, Historia pisana na murach. Tablice pamiątkowe w Poznaniu po 1945 roku, „Kronika Miasta Poznania” 2001, nr 2, s. 275.

• Zbysław Wojtkowiak, Napisy pamiątkowe miasta Poznania. Nowożytne tablice zewnętrzne (połowa XIX – początek XXI wieku), Poznań 2004, s. 27.

• Andrzej Król, Wydarzenia w Poznaniu w roku 1988 ‒ część czwarta, „Kronika Miasta Poznania” 1990, nr 1, s. 202.