Pomniki Poznania

Pomniki Poznania

Tablica upamiętniająca złożenie przysięgi przez powstańców

Przysięga żołnierska złożona została przez powstańców wielkopolskich niemal miesiąc po tym, gdy rozpoczęli walki o wyzwolenie. Była ona ważnym etapem przekształcania samorzutnie powstających oddziałów powstańczych w Armię Wielkopolską podlegającą Naczelnej Radzie Ludowej i wskazanemu przez nią dowódcy.

Lokalizacja Nie jest to klasyczna tablica, ale kilka odróżniających się płyt, znajdujących się na placu Wolności, przed wschodnią fasadą budynku Arkadii, na wysokości przejścia ku ul. Nowowiejskiego. Umieszczono na nich litery składające się na napis.

Inskrypcja

NA TYM PLACU

W DNIU 26 STYCZNIA 1919 R.

POWSTAŃCY WIELKOPOLSCY

SKŁADALI UROCZYSTĄ

PRZYSIĘGĘ ŻOŁNIERSKĄ

  • Projektant Anna Krzymańska, Jolanta Drzewoska

  • Materiał brązowe litery i elementy na granitowym podłożu

  • Odsłonięcie 1988

Obecna inskrypcja znajduje się w kamiennej nawierzchni placu Wolności, gdzie płytkami innego koloru wydzielona została kwadratowa przestrzeń, na której metalowymi literami upamiętniono miejsce złożenia przysięgi wojskowej. W narożnikach oznaczonej płaszczyzny znalazły się cztery kwadratowe płyty z krzyżem powstańczym.

Inna tablica upamiętniająca miejsce złożenia uroczystej przysięgi przez żołnierzy i dowódców Powstania Wielkopolskiego znajdowała się na podeście prowadzącym ze wschodnich schodów Arkadii ku placowi Wolności. Tablica ta odsłonięta została 21 grudnia 1978 roku, przy asyście kompanii honorowej Wojska Polskiego, w obecności pocztów sztandarowych, weteranów oraz harcerzy. Zaprojektowała ją Mariola Kalicka-Królczyk, odlana została w brązie, a znajdował się na niej napis:

PLAC WOLNOŚCI

BYŁ MIEJSCEM W KTÓRYM

DNIA 27 GRUDNIA 1918 ROKU

ROZGORZAŁ ORĘŻNY BÓJ POLAKÓW

Z PRUSKIM ZABORCĄ

 

TUTAJ DNIA 26 STYCZNIA 1919 R.

ŻOŁNIERZE I DOWÓDCY

POWSTANIA WIELKOPOLSKIEGO

UROCZYŚCIE ŚLUBOWALI:

KRAJU OJCZYSTEGO I DOBRA NARODOWEGO

DO OSTATNIEJ KROPLI KRWI BRONIĆ BĘDZIEMY

 

GRUDZIEŃ 1979

Jeszcze wcześniej tablica upamiętniająca powstańczą przysięgę odsłonięta została 21 grudnia 1968 roku, a dokonał tego przewodniczący Krajowej Komisji Weteranów Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 Bernard Łuczewski w towarzystwie innych osób. Nie udało się jednak ustalić szczegółów jej wyglądu ani treści.

Z kronikarskiego obowiązku wspomnieć trzeba także o pamiątkowym głazie, który miał się znajdować na placu Wolności, przy którym w 1989 roku składano wiązanki kwiatów, co opisywane zostało w „Kronice Miasta Poznania”. 

Paweł Cieliczko

Bibliografia:

  • Miejsca pamięci Powstania Wielkopolskiego, oprac. Paweł Anders, Poznań 2010, s. 147.

  • Jarosław Mulczyński, Historia pisana na murach. Tablice pamiątkowe w Poznaniu po 1945 roku, „Kronika Miasta Poznania” 2001, nr 2, s. 269, 270, 276, 279.

  • Zbysław Wojtkowiak, Napisy pamiątkowe miasta Poznania. Nowożytne tablice zewnętrzne (połowa XIX – początek XXI wieku), Poznań 2004, s. 140-141.

  • Marian Jakubowicz, rocznica Powstania Wielkopolskiego 1918/1919, „Kronika Miasta Poznania” 1979, nr 2, s. 19.

  • Wydarzenia w Poznaniu w roku 1989 ‒ część pierwsza, „Kronika Miasta Poznania” 1990, nr 2, s. 173.